Stowarzyszenie Absolwentów
AWF WarszawaOrganizacja pożytku publicznego

Historia

Kartki z historii

Aktywne w dzisiejszym życiu uczelni Stowarzyszenie Absolwentów AWF może poszczycić się rodowodem, sięgającym pierwszej połowy 1931 roku. Jego protoplastą jest bowiem powstałe wówczas – w pierwszych latach funkcjonowania Centralnego Instytutu Wychowania Fizycznego – Koło Absolwentów CIWF.

Kreśląc w kalejdoskopowym skrócie ciekawą historię samorządowego ruchu słuchaczy i wychowanków uczelni tamtych lat, należy zwrócić jednak uwagę na zgoła inne niż współcześnie, uwarunkowania i możliwości kształtowania się tego ruchu. CIWF w zaraniu swej działalności grupował niewielką liczbę słuchaczy, a rocznik liczył raptem około 40 osób. Z pewnością ułatwiało to integrację środowiska i wzmacniało poczucie wewnętrznej więzi. Dodatkowo, skoszarowanie słuchaczy w oddalonym od miasta campusie (Bielany nie miały bezpośredniej komunikacji z Warszawą) wymuszało rozwijanie – na tym „zamkniętym” terenie – wewnętrznej, studenckiej aktywności, w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych. Można więc założyć, że ówczesne warunki funkcjonowania uczelni stanowiły dobry grunt do ujawniania się i realizacji potrzeby samoorganizowania się młodzieży. W efekcie, już w listopadzie 1929 roku, powstało „Towarzystwo Bratniej Pomocy Słuchaczów CIWF”. Stało się to z inicjatywy słuchaczy Dwuletniego i Rocznego Kursu Oficerskiego, a pierwszym prezesem Bratniaka został Włodzimierz Humen, późniejszy długoletni nauczyciel akademicki uczelni, znakomity pedagog i publicysta, działacz sportowy, pionier i ekspert światowego sportu szybowcowego.

Bratnia Pomoc, obok prowadzenia wielu różnorodnych form kształtowania społecznej osobowości studentów, stawiała sobie także za cel zacieśnianie łączności uczelni z jej absolwentami. I oto rezultatem tej idei były narodziny, wspomnianego na wstępie, Koła Absolwentów CIWF. Stało się tak – znowu dzięki inicjatywie niestrudzonego w swych społecznikowskich działaniach – Włodzimierza Humena, wówczas już asystenta uczelni. Koło Absolwentów podjęło się między innymi trudu wydawania (od października 1931 r.) własnego miesięcznika Tętno (red. nacz. Wł. Humen), nadto zapoczątkowało starania, stwarzające absolwentom dwuletnich studiów CIWF możliwość uzupełnienie wykształcenia – do poziomu pełnych studiów akademickich (uwieńczone powodzeniem w roku akademickim 1937/38).

Sukcesem Koła Absolwentów CIWF i Bratniaka, stał się zorganizowany (przy współudziale władz uczelni), pierwszy zjazd absolwentów uczelni w 1935 roku (9-11 września), a także drugi – już siedmiodniowy – w czerwcu 1937 roku. Nie miały one charakteru wyłącznie towarzyskiego. Obydwa zjazdy nasycono bogatym programem szkoleniowym, obfitującym w spotkania dydaktyczne, pokazy i  warsztaty metodyczne. Drugi zjazd jest szczególnie ważny z naszego punktu widzenia, bowiem w jego trakcie rozszerzono i wzmocniono formalną rangę Koła Absolwentów CIWF – przekształcając je w  Związek Byłych Wychowanków CIWF.

Pożoga wojenna, a w szczególności następujące po niej zmiany polityczne niszczące wszelkie przejawy demokracji, na długie lata zahamowały rozwój autentycznych ruchów społecznych w kraju. Krótki żywot i mizerne efekty notują także interesujące nas tutaj struktury samorządowe Akademii Wychowania Fizycznego. Odnotowano, na przykład, próbę reaktywowania Koła Absolwentów, która miała miejsce w trakcie pierwszego po wojnie Zjazdu Absolwentów CIWF/AWF – w czerwcu 1947 roku: – w drugim dniu obrad zjazdowych (Zjazd miał bardzo oficjalny, konferencyjny charakter) podjęto decyzję o powołaniu Koła, uchwalono statut i zasady członkostwa, wybrano władze. Niestety brak danych na temat losów tego przedsięwzięcia. Można domniemywać, że zbytnie sformalizowanie przedsięwzięcia i ciągoty władz do odgórnego sterowania nim spowodowały, że Koło nie pozostawiło śladów działalności. Prawdopodobnie podzieliło los Bratniej Pomocy Studentów AWF, stowarzyszenia odrodzonego po wojnie jesienią 1947 roku – i rozwiązanego w 1949 roku. Był to efekt politycznych decyzji władz kraju, ustanawiających jednolity, scentralizowany i zideologizowany system organizacji, pochłaniający dotychczasowe struktury samorządowe. ]

Upłynęło kilkadziesiąt lat, zanim w początkach lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, grono zapaleńców, osób z pierwszego powojennego rocznika (1947-50) kończącego studia, postanowiło wskrzesić zapomnianą ideę organizacji skupiającej absolwentów CIWF/AWF. Wśród nich do najaktywniejszych należeli; Mieczysław Klimaj, Adam Bagłajewski, Kazimierz Konarski, Aleksander Ogłoblin. Wysiłki tego grona i innych osób wspomagających tę myśl, doprowadziły w połowie lat siedemdziesiątych do zebrania założycielskiego Stowarzyszenia Absolwentów AWF, w którym wzięło udział 20 osób (niestety brak dokumentacji nie pozwala na dokładniejsze określenie daty zebrania). Prezesem wybrano Mieczysława Klimaja. Wiceprezesami zostali Kajetan Hądzelek, Stefan Paszczyk i Janusz Wachowiak. Na stanowisko sekretarza wybrano Adama Królaka, skarbnikiem został Mieczysław Niewiadomski. Zespół ten stworzył podwaliny dla kolejnych edycji naszej organizacji. Był także inicjatorem żywej do dzisiaj, wartościowej ze wszech miar tradycji, zapraszania na Inaugurację roku akademickiego roczników, które 50 lat wcześniej rozpoczęły studia. Ustanowił symboliczny poczet Honorowych Członków Stowarzyszenia, złożony z ponad dwudziestu historycznych, wybitnych osobowości – absolwentów CIWF i AWF. Wspomagał uczelnię w organizowaniu jubileuszowych zjazdów – trzeba tu zaznaczyć, że włącznie do 1990 roku, a więc do zjazdu upamiętniającego 60-lecie uczelni, organizacja tej imprezy spoczywała wyłącznie na barkach władz uczelni. Notowano w tamtym czasie ogromne zaangażowanie kadry dydaktycznej, odpowiedzialnej za warsztaty metodyczno-szkoleniowe, wykłady, prezentacje wizualne i artystyczne itp.; a także administracji, realizującej prace organizacyjne. Dopiero od 1995 roku organizację zjazdów przejęli działacze Stowarzyszenia Absolwentów. W pierwszym etapie był to niewielki zespół wolontariuszy wyłoniony ze Stowarzyszenia, w kolejnym (2000 roku) głównym realizatorem było już Stowarzyszenie, firmujące całość prac w tym zakresie.

Oficjalną formułę prawną nadała Stowarzyszeniu decyzja Sądu Wojewódzkiego w Warszawie z dnia 22 lipca 1997 roku, na wniosek władz wybranych 12 kwietnia na Walnym Zebraniu. Wzięło w nim udział 55 osób, których określono w protokole, jako „członków założycieli”. Uchybienia formalno-prawne poprzedniej edycji Stowarzyszenia, spowodowały bowiem, że należało od nowa podjąć działania rejestracyjne. Prezesem został Janusz Wachowiak, wiceprezesami: Włodzimierz Cygański, Maciej Liepelt, Ewa Ryszkowska. Sekretarzem – Wojciech Ryszkowski, skarbnikiem – Elżbieta Sroka. Zebranie nadało godność Honorowego Prezesa profesorowi Romanowi Trześniowskiemu.

Na pierwszy plan działań programowych wysunięto wówczas, obok odbudowania od podstaw nowej struktury organizacyjnej, trzy zadania: 1. Lobbing wokół spraw uczelni celem pozyskiwania sponsorów dla ratowania jej infrastruktury; 2. Pomoc dla uczelni w organizacji jubileuszu 130. rocznicy urodzin jej Patrona; 3. Włączenie się do realizacji programu obchodów 70-lecia AWF i organizacja Zjazdu Absolwentów. Aczkolwiek pierwsze zadanie przerosło ambitne założenia autorów programu, to kolejne udało się wykonać z powodzeniem.

Warto przypomnieć liczne akcje Stowarzyszenia, wzbogacające obchody jubileuszu 70-lecia AWF, w tym szczególnie: ufundowanie i uroczyste wręczenie władzom uczelni sztandaru Akademii, otwarcie Świerkowej Alei Absolwentów, wykonanie tablicy upamiętniającej jubileusz uczelni, płaskorzeźb profesorów, których imiona noszą sale wykładowe, wykonanie popiersia Zygmunta Gilewicza, partycypacja przy wykonaniu – powstałej z inspiracji, i przy częściowym nakładzie finansowym, profesora Romana Trześniowskiego – rzeźby Chłopca z piłką, wydanie Wspomnień absolwentów CIWF-AWF z lat 1929-1939. Stowarzyszenie zdało również egzamin, jako organizator dużego przedsięwzięcia, jakim był zjazd absolwentów (9-10 września 2000 roku). Dzięki przychylności władz uczelni, Stowarzyszenie zostało w tym okresie współgospodarzem administrowanego przez uczelnię Klubu Pracownika, umiejscowionego w lokalu po klubie Relax (przeniesionego w połowie lat siedemdziesiątych w inne miejsce). Odtąd klub ten przyjął nazwę Klubu Pracowników i Absolwentów AWF. Znakomicie ułatwiło to aktywizowanie szerszego środowiska absolwentów, stwarzając nadto materialną podstawę dla uruchomienia systemu Liderów Roczników, wiążącego absolwentów ze Stowarzyszeniem i uczelnią.

Kolejną kadencję rozpoczęto 11 stycznia 2003 roku. Prezesem został Janusz Borowiecki, wiceprezesami: Adam Bagłajewski i Ewa Ryszkowska. Funkcję sekretarza objęła Małgorzata Kamińska, a skarbnika – Elżbieta Sroka.

Nowelizacja przepisów rejestracyjnych w sprawie stowarzyszeń, wymogła podjęcie prac dostosowawczych w tym zakresie. Wykonano szereg prac porządkujących, w wyniku których uzyskano wpis do Krajowego Rejestru Stowarzyszeń (11.02.2004 r.). Działalność programowa ogniskowała się wokół przygotowań, a w konsekwencji realizacji kolejnego jubileuszowego zjazdu (10-11 września 2005 r.), z okazji 75-lecia uczelni. Zorganizowano z tej okazji zbiórkę środków i wykonano płaskorzeźbę – tablicę pamiątkowa, poświęconą profesorowi Romanowi Trześniowskiemu (odsłonięto ją w pierwszym dniu zjazdu). Pracom tym towarzyszyły liczne spotkania Roczników, a nadto ich liderów.

Regułą stały się koleżeńskie spotkania z okazji Świąt Bożego Narodzenia, Wielkanocy. Ożywioną działalność zanotowano w obszarze rekreacji sportowej: powstało Bractwo Żeglarskie oraz zespoły zainteresowane turystyką rowerową i tenisem ziemnym. Podjęto wysiłek zorganizowania polonijnych klubów absolwentów. Zainicjowano akcję organizowania pobytów wakacyjnych dla polskich dzieci rodzin mieszkających na Ukrainie. Animatorem obu tych akcji i ich kierownikiem był Stanisław Furman.

Zebranie Sprawozdawczo–Wyborcze, w dniu 20 kwietnia 2007 roku, powołało zarząd z prezesem Januszem Borowieckim, wiceprezesami Ewą Ryszkowską, Maciejem Liepeltem, Ryszardem Wysoczańskim. Sekretarzem została Magdalena Sieradzka, skarbnikiem Elżbieta Sroka. Mieczysława Klimaja wyróżniono tytułem Honorowego Prezesa. W toku kadencji powołano na funkcje wiceprezesa Alinę Matuszkowiak (w miejsce zmarłej Ewy Ryszkowskiej) oraz Andrzeja Białka (z powodu rezygnacji Macieja Liepelta).

Godnym odnotowania w tej kadencji jest uzyskanie przez Stowarzyszenie statusu Organizacji Pożytku Publicznego – wpisano je do rejestru OPP z dniem 24.10.2008 roku. Otwarło to możliwość pozyskiwania środków z odpisu podatkowego od osób fizycznych i prawnych.

Kończący uroczystości 80-lecia AWF zjazd absolwentów (4-5 września 2010 roku), zrealizowany został tym razem przez wyspecjalizowaną firmę, według projektu programowego, nakreślonego przez Stowarzyszenie i pod jego kuratelą. Oprócz tradycyjnego balu, gwoździem tej imprezy okazał się koncert Maryli Rodowicz. Z okazji jubileuszu wydano, przy współudziale uczelni, Księgę Pamiątkową AWF (pod red. Kajetana Hądzelka i Krzysztofa Zuchory), wzbogacając pakiet upominkowy uczestników zjazdu.

W zakresie pozostałych form aktywności, Stowarzyszenie kontynuowało prace podjęte w poprzednim okresie, choć warto tu zwrócić uwagę na zorganizowanie przezeń w trakcie Igrzysk Polonijnych w Toruniu (w sierpniu 2007 roku), spotkania władz Stowarzyszenia z polonijnymi absolwentami AWF.

Od 2011 wydawany jest kwartalnik Absolwenci AWF

Od dnia 18 maja 2011 roku, nowa edycja kierownictwa stowarzyszenia prezentowała się następująco: Ryszard Wysoczański – prezes, Hanna Delbani (w trakcie kadencji urlopowana ze względów osobistych), Danuta Moskwa, Zbigniew Sikora – wiceprezesi, Magdalena Sieradzka – sekretarz, Andrzej Rakowski – skarbnik.

Program działania na tę kadencję został opublikowany w pierwszym numerze kwartalnika Absolwenci AWF (2011 r.) – pisma powołanego do życia przez Stowarzyszenie, z inspiracji Zbigniewa Sikory. Kwartalnik ten, redagowany społecznie przez niewielki zespół (Halina Hanusz, Jadwiga Kłodecka-Różalska, Andrzej Martynkin, Zbigniew Sikora, Ryszard Wysoczański), wydawany jest w formie papierowej i elektronicznej (www.absolwenci-awf-warszawa.pl). W numerze nr 1(13)2015 pisma zamieszczono relację z przebiegu czteroletniej kadencji. Tu należałoby wymienić te ważniejsze:

  • sfinansowanie rewitalizacji Alei Absolwentów i wprowadzenie zwyczaju uroczystego pożegnania studentów kończących naukę – przez władze uczelni, z równoczesnym powitaniem ich w gronie absolwentów przez władze Stowarzyszenia. Tę uroczystość zapoczątkowano w dniu 15 lipca 2013 roku, przy Głazie Absolwentów (posadowionym przy Alei Świerkowej, sumptem Stowarzyszenia);
  • organizację udanego Jesiennego Pikniku Absolwentów (15 września 2012 roku) z udziałem setek uczestników, w tym mieszkańców Bielan, połączonego z kiermaszem w głównych alejach uczelni, wystawą historycznych fotogramów oraz spotkaniem konferencyjnym absolwentów z władzami uczelni;
  • współorganizację uroczystości jubileuszu XXX-lecia Wydziału Rehabilitacji;
  • organizację forum mieszkających poza krajem absolwentów AWF, przy okazji Igrzysk Polonijnych w Szczyrku, Wrocławiu i Kielcach;
  • kontynuowanie współpracy z organizacjami polonijnymi na Ukrainie, w celu niesienia pomocy skierowanej do mieszkających tam rodaków oraz organizowanie w Warszawie pobytów polskiej młodzieży kresowej, a także tamtejszych, polskich grup nauczycielskich.

Przy głazie w zrewitalizowanej Alei Absolwentów co roku odbywa się pożegnanie studentów kończących uczelnię.

Zorganizowano nadto szereg akcji, których tematem były ważne dla środowiska problemy. Do takich zaliczyć należałoby konferencję Quo Vadis Uczelnio, poświęconą perspektywom związku sportu z uczelnią, a także przekazanie władzom państwowym i sportowym Listu Otwartego w sprawie wpływu tzw. ustawy deregulacyjnej na wykonywanie zawodu trenera i instruktora (List opublikowano również w numerze 1/2012 naszego kwartalnika).

Do powyższego wykazu należałoby dołączyć: organizację szeregu spotkań o charakterze integracyjnym, w tym zjazdów poszczególnych Roczników, spotkań autorskich, spotkań ze znanymi sportowcami – absolwentami uczelni.

W tym okresie zdecydowano również o podjęciu kroków w sprawie pozyskania lokalu po dawnym klubie Relax. Na początek przystąpiono do opracowania formalno-prawnych uregulowań, dotyczących użytkowania lokalu. Podjęto też prace koncepcyjne, ukierunkowane na przekształcenie byłego klubu Relax w Klub Absolwenta (przypomnieć należy, że istniejący wcześniej Klub Pracowników i Absolwentów zmienił w międzyczasie gospodarza i przestał pełnić rolę, jaką mu przed laty przypisano). Decyzja ta spotkała się z entuzjastyczną aprobatą środowiska absolwentów. Z ramienia Zarządu sprawę tę prowadził jej animator, wiceprezes Zbigniew Sikora.

Rok przed upływem kadencji (17 marca 2014 r.) powołano komitet organizacyjny Zjazdu Absolwentów, zaplanowanego na wrzesień 2015 roku. Natomiast pod koniec tego roku, na Nadzwyczajnym Walnym Zjeździe (21.03.2014), dokonano zmian w statucie w celu usprawnienia pracy przyszłych władz Stowarzyszenia.

Już pod rządami nowego statutu, ograniczającego skład Zarządu do sześciu osób, 17 kwietnia 2015 roku Walny Zjazd wybrał władze Stowarzyszenia w składzie: Zbigniew Sikora – prezes, Wiera Jungrav, Joanna Kalecińska, Danuta Moskwa, Zbigniew Pacelt, Aleksander Ronikier – wiceprezesi.

Zamierzenia nowych władz zaprezentowano w  kwartalniku Absolwenci AWF, w numerze 2(14)2015. Wynika z nich, że najważniejsze cele aktywności Stowarzyszenia pozostają bez zmian: to dalsza integracja międzypokoleniowa absolwentów oraz wzmacnianie związków tego środowiska z uczelnią, a nadto promocja AWF, jako szkoły aspirującej do miana najlepszej w kraju, w obszarze kształcenia i nauki w swojej specjalności. Natomiast w zakresie zadań bliżej zdefiniowanych, zaakcentowano dwa zasadnicze: uruchomienie klubu Relax-Qultura – co wiązało się ze zgromadzeniem odpowiednich środków finansowych na jego remont i wyposażenie, oraz organizację Zjazdu Absolwentów w dniach 5-6 września 2015 roku.

Obydwa te zadania udało się zrealizować z sukcesem. Determinacja i zaangażowanie Zbigniewa Sikory oraz zespołu kierującego pracami reaktywacyjnymi, w tym Doroty Bartkowiak – pierwszej menedżerki klubu, doprowadziły w efekcie do oficjalnego, z udziałem władz uczelni, otwarcia klubu w dniu 29 listopada 2017 r.
(relacja w nr 4(24)2017 kwartalnika Stowarzyszenia). Od tamtej pory Relax-Qultura, działający na zasadzie non profit, gości dziesiątki imprez artystycznych, jest organizatorem wystaw i znacznej liczby spotkań z przedstawicielami nauki, sportu i kultury oraz konferencji i wydarzeń ważnych dla środowiska. Ciekawie rozwija się współpraca z Uniwersytetem Trzeciego Wieku. Powoli staje się znaczącym centrum życia kulturalnego środowiska.

Od dnia otwarcia klubu w grudniu 2017 r. zorganizowano w nim ponad 50 wydarzeń i wiele wystaw.

Udanie wypadła organizacja Zjazdu Absolwentów, którego hasło: Różne pokolenia, jedna sama pasja, celnie trafiało w atmosferę wydarzenia. Opublikowano przy tej okazji Przewodnik po Akademii Wychowania Fizycznego, autorstwa Waldemara Dorcza, który wręczano uczestnikom Zjazdu. Paradę Roczników komentował Włodzimierz Szaranowicz, bal muzycznie poprowadził Marek Sierocki, a gwiazdą koncertu plenerowego był Andrzej Rosiewicz. Kwartalnik zamieścił relację i impresje z tego wydarzenia w 3 (15) numerze, roku 2015.

Ostatnie wybory władz Stowarzyszenia (18 czerwca 2019 r.) przyniosły następujący rezultat: prezesem został ponownie Zbigniew Sikora, wiceprezesami: Wiera Jungrav, Joanna Kalecińska, Ewa Kozdroń, Jerzy Książek, Danuta Moskwa, Zbigniew Pacelt.

Ustalono, że Zarząd skoncentruje się na następujących punktach programu, uznanych za kluczowe (Absolwenci AWF, nr 2(30)2019):

  • kontynuacji działalności klubu Relax-Qultura, modyfikując i poszerzając jego ofertę programową – powołana zostanie w tym celu Rada Programowa klubu;
  • wzbogacaniu infrastruktury klubu;
  • działalności wydawniczej, opartej głównie o kontynuowanie prac nad wzbogacaniem zawartości merytorycznej oraz formy kwartalnika Absolwenci AWF;
  • organizacji Zjazdu Absolwentów z okazji 90-lecia AWF, we wrześniu 2020 roku.

Reasumując powyższe wypada uznać, że Stowarzyszenie Absolwentów uczelni, to wybitnie zasłużona dla Alma Mater organizacja środowiskowa, której dokonania, historia i rodowód sięgający genezy Akademii Wychowania Fizycznego, znajduje niewiele podobnych na krajowym terenie.

Ryszard Wysoczański

Wykorzystano: Księga Pamiątkowa AWF, 1929/1930 -2009/2010, red. K. Hądzelek, K. Zuchora, W-wa 2010; Akademia Wychowania Fizycznego 1929-1959, Księga Pamiątkowa, red. Kolegium pod kierownictwem Z. Gilewicza, W-wa 1960; Henryk Laskiewicz, Nasz Rocznik, Absolwenci AWF 1949-1952, W-wa – Szczecin 2012; Kwartalnik Absolwenci AWF, numery 1-30, wyd. Stowarzyszenie Absolwentów AWF; niepublikowane notatki i materiały Stowarzyszenia i własne.

Prezesi Zarządu:

  • I   kadencja (1997-2003) – Janusz Wachowiak
  • II  kadencja (2003-2007) – Janusz Borowiecki
  • III kadencja (2007-2011) – Janusz Borowiecki
  • IV kadencja (2011-2015) – Ryszard Wysoczański
  • V  kadencja (2015-2019) – Zbigniew Sikora
  • VI kadencja (2019-2023) – Zbigniew Sikora
  • VII kadencja (2023- ) – Zbigniew Sikora

KwartalnikAbsolwenci

Absolwenci nr 49

Pismo Stowarzyszenia Absolwentów AWF Warszawa

Czytaj więcej

 Wydawnictwa

Piękna Góra

Historia i wspomnienia

Zobacz więcej